Σκουπίδια στην Αττική: επί Δούρου θα υλοποιηθεί τελικά το σχέδιο Σγουρού...

Την Πέμπτη 10/11 έρχεται για έγκριση στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής η έγκριση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την 2η αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ Αττικής -δηλαδή για τη διαχείριση των απορριμάτων στην Αττική. Πίσω από αυτή την περίπλοκη πρόταση, το θέμα είναι απλό πια: 2 χρόνια διοίκησης της Ρένας Δούρου έχουν φαγωθεί στο πώς θα φύγει από το παράθυρο και πώς θα επανέλθει από την πόρτα η πολιτική Σγουρού για τα σκουπίδια στην Αττική!

Σε τίτλους:
-Συνέχιση λειτουργίας της Φυλής
-Ενίσχυση του ΕΜΑΚ Φυλής και συνέχιση λειτουργίας του Αποτεφρωτήρα
-Νέο κύτταρο στη Φυλή και στο Λατομείο Μουσαμά
-Άνοιγμα του ΧΥΤΑ Γραμματικού
-Προώθηση της καύσης
-ΧΥΤΑ και στα ανενεργά λατομεία της Αττικής (με την πρόφαση της "ανάπλασης")
-Πολλά ωραία κενά λόγια περί ανακύκλωσης και αποκέντρωσης
-Συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα ή ανάθεση εξ ολοκλήρου στους εργολάβους με τη μέθοδο παραχώρησης που έχουμε "απολαύσει" και στις εθνικές οδούς!

Ήδη κινήσεις, εργαζόμενοι στους Δήμους και τοπικά σχήματα καλούν για μαζική διαμαρτυρία την Πέμπτη 10/11 στο Περιφερειακό Συμβούλιο (3.30 μμ στο ισόγειο του υπουργείου Μεταφορών, στάση Εθνική Άμυνα)

Θυμίζουμε την τοποθέτηση της Αντικαπιταλιστικής Ανατροπής στην Αττική κατά τη συζήτηση του ΠΕΣΔΑ Αττικής

Και η πλήρης πρόταση για τη διαχείριση των απορριμμάτων:

ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ) ΤΗΣ  ΑΤΤΙΚΗΣ

1. Καπιταλισμός και σκουπίδια

Στον καπιταλισμό υπάρχουν τέσσερις βασικοί λόγοι εξαιτίας των οποίων  τα απορρίμματα αυξάνονται ποσοτικά ραγδαία και μεταβάλλονται ποιοτικά ώστε να μην είναι περιβαλλοντικά διαχειρίσιμα :

Α. Λογική άκρατης κατανάλωσης σε μια απολύτως εμπορευματική κοινωνία

Β. Τάση μείωσης του χρόνου ζωής των προϊόντων αλλά και μη επισκευής τους, συνεπώς αυξημένη και ταχεία απόρριψή τους

Γ. Ποιότητα σκουπιδιών συσκευασίας εστιασμένη στο πετρέλαιο, που προσθέτει τεράστια προβλήματα

Δ. Τάση αστικής συγκέντρωσης και δημιουργίας μεγα-πόλεων που κάνουν πολύ δύσκολη τη διαχείριση τρων απορριμμάτων.

Στην Ελλάδα παράγονται πάνω από 5.5 εκατομμύρια τόνοι αστικών στερεών απορριμμάτων κάθε χρόνο. Εξ αυτών το 40% περίπου στα 2 εκατομμύρια απορρίπτονται στην Αττική σε ένα οικιστικό ιστό 5.000.000 κατοίκων. Στην Ελλάδα της κρίσης και της απότομης εξαθλίωσης μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού, η εικόνα για τα απορρίμματα, ενισχύεται  με την εσπευσμένη , με διάτρητες διαδικασίες απόπειρα ανάθεσης του συνόλου της διαχείρισης των απορριμμάτων σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους - χορηγούς των κομμάτων της συγκυβέρνησης και συνδυάζεται με την τραγική εικόνα των εξαθλιωμένων  ανθρώπων που σκαλίζουν ανοικτούς κάδους απορριμμάτων σε όλα τα αστικά κέντρα της χώρας, των ανακυκλωτών της ανάγκης.

2.   Το υπάρχον πλαίσιο διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ)

α) Το υφιστάμενο Κοινοτικό Πλαίσιο και οι κυρίαρχες αρχές διαχείρισης των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ ή απορρίμματα).

Η βασική τάση είναι η διαμόρφωση ιδιωτικών, δημόσιων ή μικτών συστημάτων διαχείρισης με κοινό χαρακτηριστικό ότι το κόστος μετακυλίεται στην κοινωνία γενικά (δηλαδή κατά βάση στην εργατική πλειοψηφία), ενώ το σχεδιασμό, έλεγχο και κέρδη καθορίζει και καρπώνεται το κεφάλαιο.  Στο κόστος συμπεριλαμβάνεται και ότι οι βασικές υποδομές  δημιουργούνται με κρατική χρηματοδότηση,, δηλαδή πάλι με επιβάρυνση της λαϊκής πλειοψηφίας.

Προφανώς, τα παραπάνω είναι κομμένα και ραμμένα στα μέτρα της άρχουσας τάξης και της λειτουργίας του καπιταλιστικού συστήματος. Π.χ., η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» εφαρμόζεται ώστε να μεταφέρονται όλα τα οικονομικά και άλλα κόστη της διαχείρισης περιβάλλοντος (και των απορριμμάτων) στη λαϊκή πλειοψηφία.

Επίσης, οι θεμελιώδεις κατευθύνσεις των κοινοτικών προγραμμάτων όπως το ΕΣΠΑ ή το ΣΕΣ, έχουν προσανατολισμό την επιχειρηματικότητα και την ανάπτυξη νέου πεδίου κερδοφορίας για το κεφάλαιο, τον ανταγωνισμό, την «ανταποδοτικότητα της επένδυσης» και αποκλείουν έργα και δράσεις που αποσκοπούν  στην κάλυψη των κοινωνικών αναγκών σε όφελος των εργαζόμενων.

β) Το σύστημα διαχείρισης  απορριμμάτων στην Ελλάδα

Στην  Ελλάδα τα    "Αστικά  Στερεά  Απόβλητα"  (Α.Σ.Α.) που  περιλαμβάνονται  τα  οικιακά  απόβλητα,  τα 

απόβλητα που παράγονται από τον  καθαρισμό  δρόμων  και άλλων  κοινόχρηστων χώρων,  

και  άλλα  στερεά  απόβλητα    (εμπορικά,    επιχειρήσεων,  ιδρυμάτων κλπ.) .

Από αυτά  το 75% των  καταλήγει σε χωματερές, το 23% ανακυκλώνεται και το 2% λιπασματοποιείται.

Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α.) Σύμφωνα  με  τα  επίσημα  στοιχεία  λειτουργούν  77  Χ.Υ.Τ.Α.,  για την  εξυπηρέτηση 8.000.000 κατοίκων περίπου και ετήσια δυναμικότητα γύρω στα  3,0 εκατ. Τόνους.

Επιπρόσθετα,  στην  Ελλάδα  λειτουργούν  25  Σταθμοί  Μεταφόρτωσης  Απορριμμάτων (Σ.Μ.Α.),  και    πρόκειται  να  κατασκευάσουν  γύρω στους  80  νέους   ΣΜΑ

Επίσης  υπάρχουν  πέντε  εργοστάσια  ανάκτησης  βιοαερίου  και  παραγωγή ενέργειας σε σύμπραξη με μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες: Στον ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων  στο ΧΥΤΑ Βόλου στο ΧΥΤΑ Ταγαράδων Θεσσαλονίκης  στο  ΧΥΤΑ  Χανίων  της  Κρήτης  και  στο  ΧΥΤΑ  Καλαμάτας  της  Πελοποννήσου.

Αναφορικά με τη διαχείριση απορριμμάτων υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις σε εγκαταστάσεις και εξοπλισμό ενώ  υπάρχει ακόμη μεγάλος  αριθμός  ενεργών  ανεξέλεγκτων χωματερών  (Χ.Α.Δ.Α.). 

Από τους  3036 Χώρους  Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ),  οι  316  είναι  ακόμη ενεργοί,  εκεί διατίθενται περίπου 1.500.000 τόνοι  ΑΣΑ,  δηλαδή  25%  των  ολικών  ΑΣΑ.

Οι Περιφέρειες και οι δήμοι  είναι  υπεύθυνοι  για  τη  συλλογή,  μεταφορά  και  διαχείριση  απορριμμάτων μέσω  ανεξαρτήτων  Φορέων  Διαχείρισης  Στερεών  Αποβλήτων  (Φο.Δ.Σ.Α.). Συνολικά λειτουργούν 102 ΦοΔΣΑ .

Οι ΦοΔΣΑ σήμερα, λειτουργούν τυπικά είτε ως Σύνδεσμοι των δήμων (ΝΠΔΔ.), είτε ως Ανώνυμες 

Εταιρείες τους (ΝΠΙΔ).  

Στη Αττική υπάρχει ξεχωριστή ρύθμιση και η διαχείριση γίνεται μέσω του διαβαθμικού συνδέσμου του  (ΕΣΔΝΑ)  και συμμετέχουν περιφέρεια  και δήμοι.  

Το σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων για τους περισσοτέρους δήμους σε όλη την Ελλάδα είναι ανεπαρκές και προβληματικό παρόλα τα τεράστια ποσά που εισπράττονται μέσω των  ανταποδοτικών από τους δημότες. Υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις σε εξοπλισμό και τεχνολογία, σε ανθρώπινο δυναμικό και σε χρηματοδότηση από το κράτος.

Η βασική επιδίωξη είναι η ιδιωτικοποίηση του όλου συστήματος όπως σημειώσαμε από την αρχη και σε αυτή την κατεύθυνση ( σε ένα σύστημα με πάνω από 6 δισεκατομμύρια τζίρο )  δραστηριοποιούνται σήμερα σε αγαστή συνεργασία με την κυβέρνηση μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα, ελληνικά και ξένα. Είναι γνώστη π.χ. η δράση του Γερμανού Φούχτελ και η επιδιώξεις του ως ντίλερ Γερμανικών επιχειρηματιών και την κυβέρνησης του.

Ανακύκλωση  και  Επαναχρησιμοποίηση

Αυτή τη στιγμή όλος ο έλεγχος της ανακύκλωσης έχει δοθεί στο κεφάλαιο, μέσω των λεγόμενων ΣΣΕΔ (Συλλογικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης).

Υπάρχουν 9-10 αδειοδοτημένα τέτοια συστήματα. Τα μεγαλύτερα εξ αυτών είναι η   Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ)  η οποία αυτή την στιγμή έχει σύμβαση με 269 ΟΤΑ σε όλη την Ελλάδα και 1726 υπόχρεες επιχειρήσεις συμβαλλόμενες μαζί της.  Επίσης υπάρχει η Ανακύκλωση Ηλεκτρικών Συσκευών, ενώ λειτουργούν και άλλα μικρότερα (για μπαταρίες, ελαστικά, ορυκτέλαια κ.λπ).

Η ΕΕΑΑ είναι τυπικά μια Ανώνυμη Εταιρεία που έχουν συστήσει οι βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις που παράγουν προϊόντα με ανακυκλούμενα υλικά συσκευασίας. Κατά 65% πρόκειται για εταιρείες του πάντα δυναμικού κλάδου τροφίμων και ποτών, με βασικό μέτοχο τον όμιλο της 3Ε.

Στην ΕΕΑΑ  συμμετέχουν οι «υπόχρεοι» κατασκευαστές, εισαγωγείς, έμποροι προϊόντων στην Ελλάδα καταβάλλοντας ετήσια υποχρεωτική εισφορά. Έτσι συγκεντρώνει πάνω από 20 εκ. € το χρόνο.

Η ΕΕΑΑ εμπλέκεται άμεσα στην καθημερινή ζωή των πολιτών και τη λειτουργία των οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Στο ΔΣ και στο μετοχικό κεφάλαιο συμμετέχει με ποσοστό 33% η ΚΕΔΕ αλλά η συμμετοχή της «δε φαίνεται». 

Εποπτεύων οργανισμός των παραπάνω εταιρειών είναι ο Εθνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης-ΕΟΑΝ, ΑΕ του ΥΠΕΚΑ, μία εταιρεία χωρίς δομή και προσωπικό, με διοριζόμενο Δ.Σ. από τον Υπουργό.

Σε σχέση με τα αδειοδοτημένα  ΣΣΕΔ, τα πολλά εκατομμύρια  ευρώ τα διαχειρίζεται η ΕΕΑΑ (περίπου 20 και άλλα τόσα περίπου η Ανακύκλωση Ηλεκτρικών Συσκευών) έχοντας κατά ένα τρόπο την ευθύνη για το 10 %  ( 10% διότι το όλο δίκτυο των μπλε κάδων έχει σημαντικότατες απώλειες λόγω κυρίως μη ενημέρωσης) περίπου του συνόλου των αποβλήτων που παράγονται.

Η ΕΕΑΑ συγκεντρώνει το χρήμα και χρηματοδοτεί τα ΚΔΑΥ(Κέντρα Διαλογής Ανακύκλωσης Υλικών.)

Τα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.)  (29 λειτουργούν σήμερα)  είναι εγκαταστάσεις όπου με συνδυασμό μεθόδων μηχανικής - χειρωνακτικής διαλογής, διαχωρίζονται ομάδες υλικών τα οποία προέρχονται από διαλογή στην πηγή (ανακυκλώσιμα). Στη συνέχεια, τα υλικά υφίστανται ποιοτική αναβάθμιση και δεματοποίηση ανά υλικό. Έτσι μπορούν να επιτευχθούν οι απαιτήσεις ποιότητας για την απορρόφησή τους από την αγορά και εξασφαλίζονται υψηλότερες τιμές πώλησης.

Επίσης  διαθέτει 406 οχήματα και γύρω στους 153.000 κάδους σε  δήμους  που συλλέγουν τα ανακυκλώσιμα (κάθε άλλη χρηματοδότηση σε δήμους έχει σταματήσει).

Τα ΚΔΑΥ είναι το στήριγμα της διαλογής συσκευασιών Υπάρχουν τριών ειδών ΚΔΑΥ: Αυτά που έχει κατασκευάσει και εκχωρεί τη λειτουργία τους σε ιδιώτες η ΕΕΑΑ με χρήματα του συστήματος, αυτά που φτιάχνουν απ’ ευθείας ιδιώτες/επενδυτές, καθώς και δημοτικά ΚΔΑΥ.  Στην Αττική λειτουργούν  6 ΚΔΑΥ  κατασκευασμένα από την ΕΕΑΑ είτε  απευθείας από ιδιώτες επενδυτές.

Ακόμη,  στα ΚΔΑΥ της Αττικής προκύπτουν μεγάλα ερωτηματικά σχετικά με τα ανακυκλώσιμα (ή ίσως και σύμμεικτα απορρίμματα - δεν υπάρχει ακριβής  πληροφόρηση) των ΟΤΑ εκτός Αττικής (π.χ.,  Πελοπόννησος και νησιά), όπως και σχετικά με τα μεγάλα ποσοστά άχρηστων υπολειμμάτων τα οποία η ΕΕΑΑ έχει επιβάλει να θάβονται δωρεάν στο ΧΥΤΑ Φυλής με το επιχείρημα ότι είναι πρώτες ύλες βιομηχανίας εγκατεστημένης στην Αττική (αυτά είναι τα ΚΔΑΥ) και ο ΕΔΣΝΑ είναι υποχρεωμένος να παραλαμβάνει τα απόβλητα αυτής της βιομηχανίας.

Βεβαίως αγνοεί ότι το καταστατικό του Συνδέσμου προβλέπει τη διαχείριση των οικιακών αποβλήτων των μελών του Συνδέσμου και όχι των βιομηχανιών της Αττικής.

Μάλιστα η ΕΕΑΑ εντελώς αυθαίρετα έχει εντάξει και τα ΒΕΑΣ (βιομηχανικά εμπορικά απόβλητα συσκευασίας) στο αντικείμενό της -ενώ από το Ν. 2939/01 η αρμοδιότητά της περιορίζεται στα δημοτικά απόβλητα συσκευασίας- και επιδοτεί τις ιδιωτικές επιχειρήσεις που ανακυκλώνουν τα ΒΕΑΣ.

Στην Ελλάδα επίσης υπάρχουν πέντε εργοστάσια Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης ΕΜΑΚ

Ένα στην Αττική  (Άνω Λιόσια), , δύο στην Κρήτη  (Χανιά και Ηράκλειο), ένα στα  Ιόνια νησιά Κεφαλονιά  και ένα στην Πελοπόννησο (Καλαμάτα). Από αυτά μόνο της Αττικής και των Χανίων λειτουργούν κανονικά.

Η συνολική ποσότητα Α.Σ.Α. που αξιοποιούνται στα πέντε υπάρχοντα ΕΜΑΚ της Ελλάδας, το 2010, εκτιμάται  σε  πάνω από 600.000   τόνους

Το συνολικό ποσό Α.Σ.Α. που ανακυκλώνεται στην Ελλάδα, είτε από την Ε.Ε.Α.Α., είτε από τα πέντε ΕΜΑΚ, είτε με άλλους τρόπους, εκτιμάται σε 1.375.000 τόνους ετησίως, δηλ. 23% των συνολικά παραγόμενων Α.Σ.Α.

γ) Τι προβλέπει ο ΠΕΣΔΑ

Ο υφιστάμενος Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ), ο οποίος εγκρίθηκε το 2003 και τροποποιήθηκε το 2006, κινείται στην αδιέξοδη λογική διαχείρισης της υπάρχουσας κατάστασης με συνδυασμό των παρακάτω αξόνων:

·         Περιβαλλοντική καταστροφή των επιλεγμένων περιοχών με συνδυασμό τριών αξόνων.

Ο ένας είναι το θάψιμο των σκουπιδιών (ανεξέλεγκτα ή σε ΧΥΤΑ τύπου Φυλής).

Ο δεύτερος είναι το κάψιμο, πάλι κατά το πρότυπο της Φυλής. Και ο  τρίτος αφορά την ξήρανση των σκουπιδιών  και μετέπειτα κάψιμο ή θάψιμο τους (σχεδιασμός για Κερατέα και Γραμματικό). Όλα αυτά με πολλές τεχνολογικές παραλλαγές και διαφορετικές  χωροθετήσεις και συνδυασμούς.

·         Συγκεντρωτική διαχείριση σύμμεικτων απορριμμάτων με μεγάλα ιδιωτικά έργα, για ποσότητες και μεθόδους που υπονομεύουν την ανακύκλωση.

·         Οικονομική επιβάρυνση (τουλάχιστον  τριπλασιασμός  των Δημοτικών Τελών μέσω της ΔΕΗ) λόγω της ογκώδους ποσότητας (σήμερα διαχειρίζονται 2,5 εκατομμύρια τόνοι το χρόνο στην Αττική), της ιδιωτικοποίησης της συλλογής, μεταφοράς, και διαχείρισης των απορριμμάτων για 27 χρόνια με κοστοβόρες μεθόδους διαχείρισης  (π.χ. καύση για  παραγωγή ακριβής ηλεκτρικής ενέργειας).

·         Ιδιωτικοποίηση του υπηρεσιών καθαριότητας.

·         Δημιουργία εργοστασίων τεχνολογίας η οποία θα επιλεγεί από τον ανάδοχο των έργων.

δ) Η τοποθέτηση της νέας περιφερειακής αρχής Αττικής

Πρόσφατα η νέα περιφερειάρχης Αττικής Ρ. Δούρου έστειλε επιστολή προς τους δήμους της Αττικής με τις προτάσεις της για τον τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων. Η τοποθέτησή μας απέναντι στην επιστολή αυτή δημοσιοποιήθηκε με ανακοίνωση της Αντικαπιταλιστικής Ανατροπής στην Αττική (βλ. Παράρτημα 2). Να προσθέσουμε όμως και ένα σημείο με ιδιαίτερη σημασία καθώς πριν αλέκτωρ λαλήσει τρεις είδαμε την νέα περιφερειακή αρχή να περιλαμβάνει στον προϋπολογισμό του 2015 κονδύλι 2εκ € για το ΧΥΤΑ Γραμματικού.

3. Το πλαίσιο στόχων πάλης που καταθέτουμε

Σαν Αντικαπιταλιστική Ανατροπή στην Αττική θεωρούμε ως βασικό στοιχείο και προϋπόθεση για να υπάρξει μια διαφορετική πολιτική στη διαχείριση των απορριμμάτων τη συγκρότηση ενιαίου μαζικού λαϊκού κινήματος στο σύνολο της περιφέρειας, τόσο στους δήμους που βρίσκονται στο στόχαστρο της επίθεσης και βιώνουν ή έχουν επιλεγεί να βιώσουν άμεσα το πρόβλημα (Φυλή, Κερατέα, Γραμματικό) όσο και στους υπόλοιπους δήμους που θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα μέσα από τους δρόμους της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης του λεκανοπεδίου, της αύξησης της οικονομικής επιβάρυνσης για τη διαχείριση των απορριμμάτων, της υποβάθμισης των υπηρεσιών καθαριότητας.

Υπό αυτό το πρίσμα καταθέτουμε το παρακάτω πλαίσιο στόχων πάλης που  είναι σε πλήρη αντίθεση με το κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο και συνδέεται με τον αγώνα για τη συνολική αντικαπιταλιστική ανατροπή, και θα συμβάλουμε στη συγκρότηση κινήματος και την υιοθέτησή του από αυτό.

Oι γενικές μας κατευθύνσεις και στόχοι

·         Ο ουσιαστικός  δημόσιος και κοινωνικός χαρακτήρας της διαχείρισης των ΑΣΑ, με άμεση εθνικοποίηση των υπαρχόντων ιδιωτικών δομών και ενάντια και σε κάθε μορφή προωθούμενης ιδιωτικοποίησης λειτουργιών. Όχι στην επιχειρηματική αξιοποίηση/ιδιωτικοποίηση, όχι στην προσπάθεια να συγκροτήσουν με οπουδήποτε μορφή ΣΔΙΤ κ.α.. Ναι στη δημόσια κοινωνική λειτουργία-όχι στο κράτος υπηρέτη ιδιωτικών επιχειρηματικών συμφερόντων.

·         Η προστασία και η αποκατάσταση του περιβάλλοντος στις πολλές υποβαθμισμένες επί δεκαετίες περιοχές της Αττικής. Η προστασία της υγείας κατοίκων περιοχών που γειτνιάζουν σε σχετικές εγκαταστάσεις.

·         Η εξοικονόμηση φυσικών και ενεργειακών πόρων μέσω της μείωσης, πρόληψης απορριμμάτων διαλογής στην πηγή, ανακύκλωσης/κομποστοποίησης/επαναχρησιμοποίησης

·         Η μεταφορά του κόστους διαχείρισης μεσοπρόθεσμα στους έχοντες, στους καπιταλιστές και το κεφάλαιο συνολικά, ως βασικούς υπεύθυνους και δημιουργούς του προβλήματος. Η κατάργηση των ανταποδοτικών τελών για την εργαζόμενη πλειοψηφία.

·         Η ουσιαστική συμμέτοχη των πολιτών και των συλλογικοτήτων στη λήψη των αποφάσεων για τα απορρίμματα, ο δημοκρατικός κοινωνικός  έλεγχος όλων των αποφάσεων από τα κινήματα, τις συλλογικότητες και τους  κατοίκους κάθε τόπου.

·         Η προάσπιση των εργασιακών σχέσεων, των συνθήκων εργασίας υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων σε όλο τα φάσμα της διαχείρισης των ΑΣΑ. 

·         Η προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των πολιτών.

Αυτοί οι γενικοί στόχοι εξειδικεύονται σε μια σειρά από εδικούς στόχους πάλης

1.  Να ανατραπεί ο υπάρχον περιφερειακός σχεδιασμός διαχείρισης απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ)

2. Να ματαιωθούν με πολιτική απόφαση όλοι οι διαγωνισμοί για τα εργοστάσια απορριμμάτων στην Αττική – Να ακυρώσει η περιφέρεια την καταβολή των 2εκ € για το ΧΥΤΑ Γραμματικού που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό του 2015.

Λόγοι που επιβάλλουν την άμεση ματαίωση των διαγωνισμών

·         Δεν δίνεται καμία έμφαση στη μείωση των απορριμμάτων, αντίθετα αυτά αντιμετωπίζονται ως πόρος και πρώτη ύλη παραγωγικής εμπορικής δραστηριότητας. Απόρροια αυτής της κατεύθυνσης είναι φαραωνικά έργα (εντός του ΧΥΤΑ Φυλής κατασκευάστηκαν δύο κατά πολύ μεγαλύτερα έργα από τα 4 που προκηρύχθηκαν και άλλα δύο  μικρότερα σε Κερατέα και το Γραμματικό), ώστε να έχουν οικονομίες κλίμακας με στόχο το κέρδος, αλλά και η στόχευση για δέσμευση ποσοτήτων εισόδου από τους Δήμους, ακόμη και με άδεια εισαγωγής από το εξωτερικό!

·         Η λογική της εισόδου στις μονάδες αυτές σύμμεικτων απορριμμάτων, σαφώς υποβαθμίζει και υπονομεύει τον προσανατολισμό ανακύκλωσης.

·         Οι τεχνολογικές μέθοδοι επεξεργασίας (όπου συμπεριλαμβάνεται και η  καύση), δεν επιλέγονται με κριτήριο τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και την υγεία των κατοίκων, αλλά την προσαρμογή της υπάρχουσας τεχνολογίας στο στόχο του μέγιστου κέρδους.

·         Η χωροθέτηση είναι αντιδημοκρατική και βαθιά ταξική, καθώς κατά βάση και πάλι η Δυτική Αττική αντιμετωπίζεται ως αποθήκη απορριμμάτων.

·         Η κατασκευή και εκμετάλλευση, προϋποθέτουν ΣΔΙΤ, που σημαίνει παράδοση στο μεγάλο κεφάλαιο

·         Επιπλέον, η απρόσκοπτη τροφοδοσία τέτοιων υπερ-μονάδων, θέτει άμεσα στο τραπέζι, σε πρώτη φάση, την αφαίρεση της συλλογής από τους Δήμους και τη μεταφορά της σε ιδιώτες.

3. Διαμόρφωση νέου παναττικού σχεδιασμού που θα υπακούει στις προαναφερθείσες γενικές κατευθύνσεις στόχους και εξειδικεύεται στα παρακάτω:

Α. Δημιουργία ενός δημοσίου συστήματος διαχείρισης των ΑΣΑ , με ενδιάμεσες διαδημοτικές δομές,  με πλήρη ανακύκλωση στην πηγή

Ένα σύστημα ουσιαστικής ανακύκλωσης, μηδενισμού υπολείμματος, με πλήρη διαλογή στην πηγή, είναι ένα βαρύ και δύσκολο σύστημα, που δεν είναι δυνατό να το επωμιστούν  οικονομικά οι δήμοι, ακόμη και αν ήταν άψογοι στη λειτουργία τους. Χρειάζεται ένας συνδυασμός γενναίας χρηματοδότησης στους δήμους και ύπαρξης  ισχυρής ενιαίας κρατικής δομής.  Για αυτό και είναι εντελώς λάθος η  γενική κατεύθυνση για τοπική διαχείριση.

Β. Αποφασιστική μείωση των σύμμεικτων απορριμμάτων με ουσιαστική και πραγματική ανακύκλωση

Κρίσιμος στόχος είναι η αποφασιστική μείωση των σύμμεικτων απορριμμάτων μέσω μιας   ουσιαστικής και  πραγματικής αξιοποίησης της  ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ  και επιστροφής των ανακυκλωμένων υλικών στην παραγωγή.

Είναι αναγκαία η πλήρης εφαρμογή της διαλογής στην πηγή προκειμένου να υπάρξει μείωση των σύμμεικτων απορριμμάτων που καταλήγουν στους ΧΥΤΑ, (Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων), κι επομένως δραστικός περιορισμός της ανάγκης ύπαρξης ΧΥΤΑ και ΧΥΤΥ (Χώροι Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων).

Η μείωση των σύμμεικτων απορριμμάτων δεν είναι  εύκολος στόχος αλλά δεν είναι ανέφικτος.

Για την επίτευξη αυτού του στόχου και με βάση τις κατευθύνσεις μας απαιτείται κατάργηση της σύμβασης που υπάρχει και δίνει ουσιαστικά όλο τον έλεγχο της ανακύκλωσης στο κεφάλαιο, μέσω των ΣΣΕΔ (ΕΕΑΑ,  Ανακύκλωση Ηλεκτρικών Συσκευών κλπ) και η διαμόρφωση ενός άλλου συστήματος ανακύκλωσης.

Επίσης :

·         Απαιτούμε διαφάνεια και έλεγχο σε όλο το κύκλωμα προμηθειών υλικών και υπηρεσιών των Δήμων και είμαστε πολέμιοι απέναντι σε όποια μεταφορά της αρμοδιότητας  είτε της γενικής συλλογής είτε ειδικών απορριμμάτων όπως το γυαλί σε ιδιώτες (είτε μέσω της ΕΕΑΑ είτε μέσω των Δήμων).

·         Το εργατικό κίνημα να παρέμβει και να ελέγξει για τις συνθήκες εργασίας τόσο τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις ΚΔΑΥ όσο και σε εγκαταστάσεις και δραστηριότητες ιδιωτών εργολάβων (που έχουν αναλάβει συλλογή ή λειτουργία ΣΜΑ ή διακίνηση βιομηχανικών αποβλήτων).

·         Αποκαλύπτουμε και εναντιωνόμαστε στα χατίρια σε επιχειρήσεις, όπου κάδοι και οχήματα για οικιακά απόβλητα χρησιμοποιούνται για αποκομιδή αποβλήτων των βιομηχανικών και μειωμένο κόστος εισόδου στο ΧΥΤΑ (ειδικά σε βιομηχανικούς Δήμους).

·         Τα  ΚΔΑΥ  που λειτουργούν στην Αττική θα πρέπει να ελεγχθούν αναλυτικά   (προσωπικό, συνθήκες δουλειάς, αμοιβές, περιβαλλοντική άδεια, Πολεοδομική Άδεια κλπ ό,τι ισχύει )  από την Περιφέρεια. Θα πρέπει επίσης να εντάξουν στη λειτουργία τους επίσημα και την ανακύκλωση χαρτιού εντύπων και γραφής.

Γ. Δημιουργία ένας ενιαίου δημόσιου φορέα ανακύκλωσης, στον οποίο να απορροφηθούν ως επιμέρους διευθύνσεις τα ως τώρα υπάρχοντα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης και τα νέα που πρέπει να δημιουργηθούν (π.χ., συλλογή, επεξεργασία οργανικών). Ο φορέας αυτός σε συνεργασία με ενδιάμεσες διαδημοτικές μορφές συνεργασίας και με λαϊκό-εργατικό έλεγχο θα συγκροτεί ένα ισχυρό δημόσιο σύστημα ανακύκλωσης με βασική αρχή την  πλήρη ανακύκλωση στην πηγή και στόχο προοπτικά το μηδενικό υπόλειμμα.

Άμεσα παλεύουμε για:

·         Να εθνικοποιηθεί η ΕΕΑΑ και τα υπόλοιπ ΣΣΕΔ. Το μεγάλο αποθεματικό της ΕΕΑΑ θα πρέπει να αξιοποιηθεί άμεσα υπέρ των δήμων και υπέρ της αναδιοργάνωσης της ανακύκλωσης

·         Να μελετηθεί εκ νέου και να αναδιοργανωθεί το δίκτυο των Κέντρων Διαλογής και Ανάκτησης Υλικών (ΚΔΑΥ) που σήμερα υποδέχεται τον μπλε κάδο, ο οποίος όμως αναφέρεται μόνο στη συσκευασία. Στην παρούσα πρόταση,  ο μπλε κάδος υποδέχεται και το χαρτί εντύπων και γραφικής ύλης. Τα περάσουν στο δημόσιο τα ΚΔΑΥ που λειτουργούν, να δημιουργηθούν και άλλα δημόσια ΚΔΑΥ.

·         Να διπλασιασθεί το δικτύο των ΜΠΛΕ κάδων (με τα αντίστοιχα οχήματα), ώστε να αυξηθεί η ανακύκλωση. Εννοείται πως καταγγέλλουμε οποιαδήποτε ενέργεια δίωξης των απελπισμένων που συλλέγουν  υλικά από τους κάδους. Αντίθετα, χρειάζονται σκληρά μέτρα σε βάρος των εταιρειών εμπορίας που καταλήγουν αυτά τα υλικά.

Δ. Εγκατάσταση σταδιακά σε όλους τους  Δήμους της Αττικής της διαλογής στην πηγή

Πρώτο βήμα θα πρέπει να είναι το σύστημα με τρεις κάδους: τον ΜΠΛΕ  (ενδεικτικά χρώματα) των συσκευασιών που ΘΑ ΔΕΧΕΤΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΧΑΡΤΙ ΕΝΤΥΠΩΝ σε ξεχωριστή σακούλα, τον ΚΑΦΕ των οργανικών ή βιοαποβλήτων και τον ΓΚΡΙΖΟ των υπόλοιπων. Οι δήμοι να επιδοτηθούν για να διαχειριστούν σωστά και να οργανώσουν τα συνεργεία διαλογής και να αρχίσουν να μαζεύουν προδιαλεγμένα απόβλητα

Δεύτερο βήμα θα πρέπει να είναι (πιθανά σε ορισμένες περιπτώσεις να είναι ώριμο να γίνει εξ αρχής) η διάσπαση του ΜΠΛΕ κάδου σε χωριστές συλλογές (χαρτί, γυαλί, λοιπές συσκευασίες).

Θα πρέπει άμεσα να επιδοτηθούν οι δήμοι για εγκατάσταση και λειτουργία (με κάλυψη όλου του κόστους) δικτύων χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων ή και των νέων ρευμάτων υλικών συσκευασίας. Δηλαδή στα σημερινά σημεία των δύο κάδων (μπλε για τις συσκευασίες και ένας για τα υπόλοιπα απορρίμματα) θα προστεθεί τρίτος (μικρότερος) κάδος για τα βιοαπόβλητα και (πιθανά αργότερα) δύο χωριστοί για γυαλί και χαρτί. Θα πρέπει οι δήμοι με τους τρεις ή τους πέντε (όπως παραπάνω) κάδους και με την υποστήριξη του κράτους, της ανασυσταθείσας ΕΕΑΑ και του ευρύτερου δημόσιου οργανισμού ανακύκλωσης (βλ. παρακάτω) να αντιμετωπίσουν το σύνολο των αστικών αποβλήτων.

Ε. Για τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας ανακύκλωσης

Είναι απαραίτητος ένας σχεδιασμός που να περιλαμβάνει:

α. Εγκαταστάσεις τύπου ΕΜΑΚ (Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης-Κομποστοποίησης) εκτός κατοικημένων περιοχών που  μπορούν να υποδέχονται αποκλειστικά βιοαπόβλητα προδιαλεγμένα, αλλά και με υποχρεωτικές διατάξεις ανάκτησης τυχόν διαφυγόντων άλλων υλικών (σίδηρος, γυαλί κ.λπ.) και να παράγουν κομπόστ πολύ καλής ποιότητας που θα μπορεί να πιστοποιηθεί και να αξιοποιηθεί. 

β. Άλλες εγκαταστάσεις κομποστοποίησης που θα τις κατασκευάσουν οι δήμοι (ειδικά οι περιαστικοί) σε μικρή κλίμακα και σε συνεννόηση μεταξύ τους.

γ. Προώθηση οικιακής κομποστοποίησης (ειδικά στους περιαστικούς δήμους και χωρίς μεγάλη πολεοδομική πυκνότητα)

Είναι ανάγκη να υπάρξει ζήτηση για όλη την ποσότητα του compost που θα παράγεται. Να μη θάβεται σε ΧΥΤΑ.

ΣΤ. Εδώ και τώρα κλείσιμο της χωματερής της Φυλής και των εγκαταστάσεων που λειτουργούν μέσα στο χώρο της και περιβαλλοντική αποκατάσταση της ευρύτερης περιοχής! Όχι στη δημιουργία ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ ή εργοστασίου καύσης σε Γραμματικό και Κερατέα

Η εναπομένουσα ωφέλιμη χωρητικότητα και διάρκεια ζωής του ΧΥΤΑ Φυλής είναι της τάξεως ολίγων μηνών σύμφωνα με σχετικά πρόσφατες δηλώσεις του Περιφερειάρχη.   Σε πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής Αναφορών της ΕΕ,  κυνικά αναγνωρίζει ότι στη Φυλή η κατάσταση που υπάρχει χαρακτηρίζεται ως   μνημείο περιβαλλοντικού χάους, αρρώστιας, και ανθρώπινου πόνου, τουλάχιστον για  τις επόμενες 3 γενιές. Σχετικά πρόσφατα ( το 2012 ή το 2013) αύξησαν τη χωρητικότητα με νέες εκσκαφές (νέα κονδύλια προς τον εγκατεστημένο εργολάβο, τον σχετικό Όμιλο του ΜΠΟΜΠΟΛΑ) ενώ οι εγκεκριμένες περιβαλλοντικές  μελέτες του 2003 ανέφεραν άνω όριο στα απορρίμματα που θα διατεθούν στη Φυλή. Το όριο αυτό έχει ξεπεραστεί. 

Στηρίζουμε τον αγώνα των κατοίκων για το οριστικό κλείσιμο του ΧΥΤΑ στη ΦΥΛΗ και όλων των εγκαταστάσεων διαχείρισης απορριμμάτων στην περιοχή.

Με υποχρεωτικό παράλληλο ξεκίνημα της μορφής διαχείρισης απορριμμάτων που προτείνουμε και της διαμόρφωση εγκαταστάσεων σε μη κατοικημένη περιοχή και για χρονικό διάστημα όχι πέραν του έτους το υπάρχον Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης στα Άνω Λιόσια θα μπορούσε να λειτουργεί κυρίως με μόνιμους υπάλληλους του ΕΔΣΝΑ, να υποδέχεται αποκλειστικά βιοαπόβλητα προδιαλεγμένα, με υποχρεωτικές διατάξεις ανάκτησης τυχόν διαφυγόντων άλλων υλικών (σίδηρος, γυαλί κ.λπ.) και να είναι ανοιχτό σε έλεγχο από τους δήμους και τις συλλογικότητες της περιοχής.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

Σχετικά με την καύση των αποβλήτων:

(α) Η ενεργειακή καύση σύμμεικτων απορριμμάτων τείνει να εγκαταλειφτεί ή να περιοριστεί σε αρκετές χώρες της  Ευρωπαϊκής  Ένωσης. Ειδικότερα, πρόσφατες Οδηγίες αποτρέπουν από την καύση ανακυκλώσιμων υλικών (πχ χαρτί και πλαστικό). Αφού εφαρμοστεί η αναπτυγμένη και πλήρης διαλογή στην Πηγή με έλεγχο και εφαρμογή από δημόσιους φορείς, στην πορεία  θα καταστεί περιττή η καύση σύμμεικτων.

(β) Οι ισχύουσες σήμερα τεχνικές προϋποθέσεις της ενεργειακής καύσης - αξιοποίησης (συμβατική ή κατά  ΒREF- best available techniques reference document, εγκεκριμένες προδιαγραφές της ΕΕ-  ενεργειακή απόδοση  των μονάδων  τουλάχιστον 65%) των  στερεών αποβλήτων είναι πρακτικά πολύ δύσκολο έως αδύνατο τεχνικά να υλοποιηθούν.

(γ)  Ακόμη και μικρά ατυχήματα στις μονάδες καύσης μπορεί να οδηγήσουν σε μη αναστρέψιμη περιβαλλοντική ρύπανση ολόκληρων περιοχών με πολύ επικίνδυνες ουσίες. 

Τα ρυπογόνα εργοστάσια θέλουν να τα κατασκευάσουν -πού αλλού;- στα Δυτικά, στο Θριάσιο). Εργοστάσια καύσης λοιπόν σε οικόπεδα εντός του δήμου Κηφισιάς και Εκάλης λέει ένα ανέκδοτο.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2

Σχετικά με τις ΣΔΙΤ «συμβάσεις συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα»

Πρόκειται για άγρια ιδιωτικοποίηση (στην πραγματικότητα πλιάτσικο στο δημόσιο πλούτο) και μεταβίβαση όλης της διαχείρισης στα ΔΣ των λιγοστών ανωνύμων εταιρειών που λειτουργούν και κερδίζουν σήμερα (και τις νέες που θα μυριστούν αίμα και θα βάλουν πόδι και στη χώρα μας) από τη διαχείριση των απορριμμάτων. Αν εφαρμοστούν όσα σχεδιάζουν για τις ΣΔΙΤ, οι εργολάβοι θα παίρνουν τα σκουπίδια όποιου νοικοκυριού έχει να τους πληρώσει. Ολόκληρες περιοχές φτωχών που δεν θα έχουν να πληρώσουν θα …τρώνε τα σκουπίδια τους.

Είναι αυτονόητο, τέλος, ότι είναι καταστροφική κάθε ιδέα για «εγγυημένη ποσότητα σύμμεικτων αποβλήτων» σε οποιαδήποτε σύμβαση, και ότι αποτελεί δώρο προς τους επιχειρηματίες που καραδοκούν λεηλατώντας το δημόσιο συμφέρον.

Δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία συμβιβασμού με τις ΣΔΙΤ στο όνομα όποιου ρεαλισμού. Η διαχείριση των αποβλήτων είναι κοινωνικό αγαθό και πρέπει να υπόκειται σε απόλυτο κοινωνικό έλεγχο.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3

Στα επίμονα ερωτήματα «Πού θα πάνε τα απορρίμματα;» ούτε η κυβέρνηση ούτε η Διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής και προφανώς ούτε η Εκτελεστική Επιτροπή του ΕΔΣΝΑ έχουν απαντήσει.

Mε βάση τα σενάρια που κυκλοφορούν, ενδέχεται να:

(α) Να αποκτήσει ο ΕΔΣΝΑ νέο οικόπεδο στην ίδια περίπου γεωγραφική θέση σε συνέχεια της Α Φάσης του ΧΥΤΑ Φυλής, μετά το σταθμό απορριμματοφόρων του Δ. Αθήνας μέχρι σχεδόν την Αττική Οδό.  Για αυτό θα πρέπει να προχωρήσει σε ενοικίαση γης από το Δ. Φυλής (πανάκριβο τίμημα) ή να του παραχωρηθούν τα οικόπεδα (απίθανο)  μαζί με νομοθετικές ρυθμίσεις αποχαρακτηρισμού της  χρήσης της θέσης αυτής του Ποικίλου ¨Όρους (εφικτό με τη μνημονιακή κατεδάφιση των περιβαλλοντικών ελέγχων). Οι σχετικές (υπερταχείες) διαδικασίες θα διαρκέσουν πάνω από 6-8 μήνες. Προφανώς λέμε ΟΧΙ γιατί τα σκουπίδια μένουν για άλλα 10 χρόνια στο Θριάσιο και δίπλα (έρχονται πιο κοντά)  στα σπίτια Α. Λιοσίων και Ασπροπύργου κυρίως, γιατί στην είσοδο της πόλης οι εισερχόμενοι θα βλέπουν για καλωσόρισμα ανοιχτούς σωρούς σκουπιδιών.

(β) Καταστρέφοντας δημόσια περιουσία (τμήματα της αποκατεστημένης παλιάς χωματερής Α. Λιοσίων) να θάβονται απορρίμματα στον παλιό και αποκατεστημένο ΧΥΤΑ Α. Λιοσίων δημιουργώντας νέα τμήματα απορριμματικού ανάγλυφου σε επαφή και αλληλοεπικάλυψη με τα παλαιά απορριμματικά σταθεροποιημένα στρώματα, εντός του παλαιού ΧΥΤΑ – ΧΔΑ Α. Λιοσίων. Πολύ δύσκολο σενάριο θα συναντήσει άρνηση και από κάποιους κοινοτικούς παράγοντες.  Προφανώς λέμε ΟΧΙ.

(γ) Η «λύση» λατομείου Μουσαμά στη Ζοφριά Α. Λιοσίων. Ο οικισμός φθάνει στην είσοδο σχεδόν του παλιού λατομείου. Δεν μπορεί να μετατραπεί σε ΧΥΤΥ. Απαγορεύεται από τη νομοθεσία να μετατραπεί σε ΧΥΤΑ. (δ) Απομένει για τους Κυβερνώντες και τη Διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής  η θέση ΤΡΙΚΕΡΑΤΟ η ΜΕΛΕΤΑΚΙ του δήμου Μάνδρας (στο λόφο πάνω από τη Νέα Πέραμο με αρχή της διαδρομής στα διόδια Μάνδρας). Το οικόπεδο αυτό περιλαμβάνεται και αναφέρεται  στις άδειες και τις μελέτες του παλαιού (2003) νόμου της Βάσως Παπανδρέου. Από τότε όμως έχει διαβεί πολύς χρόνος. Έχει ακουστεί η φήμη ότι 1000 στρέμματα της θέσης αυτής έχει αγοράσει γνωστός Όμιλος. Με την προϋπόθεση λοιπόν ότι το οικόπεδο θα παραχωρηθεί στον ΕΔΣΝΑ (απίθανο) , και πάνω από όλα  ότι οι κάτοικοι εκεί θα συναινέσουν (απολύτως αδύνατο) , για να αρχίσει να λειτουργεί ο νέος ΧΥΤΥ εκεί , θα απαιτηθούν διαδικασίες (μελέτες, διαγωνισμοί για την κατασκευή κλπ) διάρκειας τουλάχιστον 5  ετών. Και σε αυτό το σενάριο (νέος ΧΥΤΑ- ΧΥΤΥ στο Μελετάκι) προφανώς δεν μπορούμε να συναινέσουμε.

Ας ανακαλύψουν τη λύση αυτοί που με τις πολιτικές τους οδήγησαν τα πράγματα εδώ. Και ας αναλάβουν την ευθύνη της επιβολής της στον κόσμο όπως αποπειράθηκαν να κάνουν στην Κερατέα και απέτυχαν.

ΕΜΕΙΣ  θα πρέπει να  είναι απέναντι σε όλη αυτή την λογική διαχείρισης και κατά συνέπεια συγκεκριμένης χωροθέτησης .

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4

 

Ανακοίνωση της Αντικαπιταλιστικής Ανατροπής σχετικά με την επιστολή της περιφερειάρχη Αττικής Ρ.Δούρου, στους δημάρχους Αττικής για τη διαχείριση των απορριμμάτων

(8/10/2014)

Η περιφερειάρχης Αττικής κ. Ρένα Δούρου απέστειλε στις 2 Οκτωβρίου επιστολή προς Δημάρχους και Δημοτικά Συμβούλια Περιφέρειας Αττικής με θέμα «Για ένα νέο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων».

Με την εναρκτήρια παράγραφο ορίζεται ως κύριο πρόβλημα του υπάρχοντος μοντέλου διαχείρισης των απορριμμάτων ότι αποτελεί «μήτρα σκανδάλων» και πεδίο άσκησης «μικροκομματικών συμφερόντων», «προσωπικών στρατηγικών» και «υστερόβουλων πολιτικών επιδιώξεων». Απάντηση στην παραπάνω κακοδαιμονία αποτελεί, κατά τη νέα Περιφερειάρχη, μια «διαφορετική φιλοσοφία, οικονομικά, οικολογικά δίκαιη και βιώσιμη», εναρμονισμένη με την Κοινοτική Οδηγία 2008/98 και το ν. 4042/2012 που την ενσωμάτωσε και η οποία εγγυάται την προϊούσα εγκατάσταση των διαδικασιών ανακύκλωσης και τη μείωση του όγκου των απορριμμάτων. Για όλα τα παραπάνω εξαγγέλλεται πανηγυρικά πως «ήρθε η ώρα της νομιμότητας».

Αναρωτιόμαστε, καταρχάς, για ποιον θα είναι «οικονομικά, οικολογικά δίκαιη και βιώσιμη» η «νέα» φιλοσοφία. Δεν προσδιορίζεται πουθενά, π.χ., αν θα είναι «δίκαιη και βιώσιμη» για τη λαϊκή πλειοψηφία ή για τους εργολάβους που φλέγονται να αναλάβουν επιχειρηματική δράση στο πλαίσιο όσων οριοθετούνται με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020». Στο πλαίσιο της τελευταίας, η διαχείριση των απορριμμάτων προβάλλεται ως θεμελιώδης προτεραιότητα γύρω από την οποία το κράτος-μέλος οφείλει να  οργανώσει εταιρική σχέση με: α) τις αρμόδιες περιφερειακές και τοπικές αρχές, β) τους οικονομικούς και  κοινωνικούς εταίρους (βλ. ιδιωτικός τομέας) και γ) οποιοδήποτε άλλο κατάλληλο φορέα που εκπροσωπεί την «κοινωνία των πολιτών» (ΜΚΟ κλπ.).

Δεν προσδιορίζεται πουθενά, επίσης, ποιος θα χρηματοδοτήσει τη «νέα» φιλοσοφία. Μήπως η χρηματοδότηση θα γίνει στο πλαίσιο των κατευθύνσεων που ρητά προσδιορίζονται όσον αφορά το νέο ΕΣΠΑ-ΣΕΣ για τις Περιφέρειες και τους Δήμους: προώθηση της καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας, της «έξυπνης εξειδίκευσης», της απασχόλησης και των «ολοκληρωμένων» προγραμμάτων τοπικής ανάπτυξης;

Ενώ λοιπόν εξαγγέλθηκε η έλευση της «ώρας της νομιμότητας» και της διασφάλισης αδιάβλητων διαδικασιών (αναθέσεων, διαγωνισμών, κ.λπ.), δεν περιλαμβάνεται ούτε ένα ελάχιστο υπονοούμενο για τη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου Δημόσιου Συστήματος διαχείρισης των απορριμμάτων, που θα σχεδιάζεται κεντρικά και θα υλοποιείται αναγκαία με τη συμβολή ενδιάμεσων διαδημοτικών δομών. Απουσιάζει δε οποιαδήποτε αναφορά στο γεγονός πως η διαχείριση των απορριμμάτων είναι «χρυσός» για το κεφάλαιο, που αρπάζει από το δημόσιο νέα πεδία δραστηριότητας, είτε υπάρχουν σκάνδαλα είτε υπάρχει τυπική «διαφάνεια» και «νομιμότητα». 

Στην επιστολή η κ. Δούρου θέτει τρεις προτεραιότητες:

1.       Την εφαρμογή νέου «αποκεντρωμένου συστήματος» ως προϋπόθεση για να μειωθεί σταδιακά ο όγκος των σύμμεικτων απορριμμάτων που καταλήγουν στη Φυλή μέχρι οριστικής κατάργησής της, «στο πλαίσιο ενός αυστηρού χρονοδιαγράμματος» που δεν προσδιορίζεται όμως τι διάρκεια θα έχει (μήνες, χρόνια, δεκαετίες;).

2.       Την ακύρωση «των διαγωνιστικών διαδικασιών που προωθούνταν από την προηγούμενη διοίκηση για τις 4 μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων με ΣΔΙΤ, με φαραωνικά έργα, εγγυημένες μεγάλες ποσότητες απορριμμάτων» επειδή είναι επιζήμιοι και επιβαρυντικοί κοινωνικά και περιβαλλοντικά. Είναι προφανές ότι υφέρπει εδώ μια ασαφής υπόσχεση εναλλακτικής διαχείρισης μέσω της συνεργασίας με «εντιμότερους» επιχειρηματίες στο υπάρχον πάντα οικονομικό, κοινωνικό, θεσμικό και πολιτικό πλαίσιο, με την πεποίθηση προφανώς ότι πρόκειται για τεχνοκρατικό θέμα και είναι εκ του περισσού οποιαδήποτε  συζήτηση για σύγκρουση με τα συμφέροντα του κεφαλαίου.

3.       Την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ την εφαρμογή του οποίου εναποθέτει στους τοπικούς σχεδιασμούς των Δήμων (αλήθεια με ποιους πόρους θα τον υλοποιήσουν οι Δήμοι;) χωρίς να αναφέρει τίποτα για την «ταμπακιέρα», δηλαδή ποια θα είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του αναθεωρημένου ΠΕΣΔΑ και με τι χρηματοδότηση.

Τόσο το κλείσιμο των κάθε λογής εγκαταστάσεων στον ΟΕΔΑ Φυλής, όσο και οι λοιπές προτεραιότητες εξαρτώνται κρίσιμα από το αν και πότε θα προχωρήσουν οι τοπικοί σχεδιασμοί των Δήμων τους οποίους μάλιστα η περιφερειάρχης καλεί ρητά «να κάνουν το πρώτο βήμα» (!), τη στιγμή μάλιστα που δεν υποχρεώνονται από το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο. Η προτροπή της μάλιστα αυτή δεν ανταποκρίνεται στο αίτημα των κατοίκων της Φυλής για άμεσο, οριστικό και αμετάκλητο κλείσιμο του ΧΥΤΑ. Για να το πούμε επί το λαϊκότερον, η νέα περιφερειακή αρχή πετάει τη μπάλα στην εξέδρα αμέσως μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά της.

Δεν διαβάσαμε, επιπλέον, ούτε μία λέξη για το γεγονός ότι όλο το σύστημα της ανακύκλωσης, του οποίου προτείνεται η επέκταση και εμπέδωση,  είναι υπό τον έλεγχο του ιδιωτικού κεφαλαίου αγνοώντας (;)ότι υπάρχει  σύμβαση με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ), όπου μετέχει η εταιρεία 3 Ε  (COCA COLA) και  λοιποί αξιότιμοι εταίροι.

Εν κατακλείδι η επιστολή είναι ένα κείμενο με γενικές κατευθύνσεις το οποίο αποφεύγει τα επίδικα κι επιχειρεί να προδιαγράψει μια διαφορετικού είδους διαχείριση στα υπάρχοντα πλαίσια, χωρίς να συγκρούεται όμως με τις αιτίες του προβλήματος, δηλαδή το οικονομικό, κοινωνικό, θεσμικό και πολιτικό πλαίσιο που το δημιουργεί και χωρίς να απαντά στο πρόβλημα προς όφελος της λαϊκής πλειοψηφίας.

Η Αντικαπιταλιστική Ανατροπή στην Αττική πιστεύει πως το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική, και στις λοιπές Περιφέρειες,  δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς συνολική σύγκρουση με το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο, το οποίο είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της άρχουσας τάξης και της λειτουργίας του καπιταλιστικού συστήματος, ώστε να μεταφέρονται όλα τα οικονομικά και άλλα κόστη της διαχείρισης των απορριμμάτων και του περιβάλλοντος στη λαϊκή πλειοψηφία. Δεν αντιμετωπίζεται όταν παραμένει εγκλωβισμένο στις κατευθύνσεις, οδηγίες και χρηματοδοτήσεις  της Ε.Ε., οι οποίες προωθούν συγκεκριμένες επιδιώξεις και στόχους, την επιχειρηματικότητα και την καπιταλιστική κερδοφορία.

Αυτό το πλαίσιο πρέπει να ανατραπεί και να διασφαλιστεί ο ουσιαστικός  δημόσιος και κοινωνικός χαρακτήρας της όλης διαχείρισης  σε όλο το φάσμα των απορριμμάτων. Επιβάλλεται η δημιουργία ενός δημοσίου συστήματος διαχείρισης των ΑΣΑ, με ενδιάμεσες διαδημοτικές δομές και πλήρη πρόληψη, μείωση, διαλογή στην πηγή, ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση. Με προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των κατοίκων, χωρίς αύξηση των δημοτικών τελών, και με προστασία των θέσεων και των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων στην αποκομιδή και διαχείριση των απορριμμάτων.

Είναι αναγκαία η δημιουργία ενιαίου δημόσιου φορέα ανακύκλωσης και η  κατάργηση της υπάρχουσας σύμβασης με την ΕΕΑΑ που δίνει ουσιαστικά τον έλεγχο της ανακύκλωσης στο κεφάλαιο και τις επιδιώξεις του. Είναι αναγκαία η εθνικοποίηση όλων των συστημάτων και η ένταξή τους σε αυτόν τον φορέα. Είναι άμεσης προτεραιότητας το άμεσο οριστικό και αμετάκλητο κλείσιμο της χωματερής Άνω Λιοσίων – Φυλής και όλων των εγκαταστάσεων μέσα και γύρω από αυτήν, με παράλληλη περιβαλλοντική αποκατάσταση της ευρύτερης περιοχής .

Με βάση αυτή τη λογική διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική, θα ξεδιπλώσουμε τις πρωτοβουλίες μας μαζί με τα κινήματα και τις κινήσεις πόλης το επόμενο διάστημα.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5

Οι ΦοΔΣΑ σήμερα.

1. Οι ΦοΔΣΑ σήμερα, λειτουργούν τυπικά είτε ως Σύνδεσμοι των δήμων (ν.π.δ.δ.), είτε 

ως Ανώνυμες Εταιρείες τους (ν.π.ι.δ.).  

2. Σε  πολλές  όμως  περιοχές  της  χώρας  που  δεν  έχουν  συσταθεί  ακόμα  ΦοΔΣΑ,  το 

αντικείμενο  τους  υλοποιείται  από  άλλες  νομικές  οντότητες  της  αυτοδιοίκησης 

(δημοτικές ή διαδημοτικές επιχειρήσεις, ΔΕΥΑ, κλπ) ή από υπηρεσίες των ίδιων των 

δήμων. 

3. Η ελάχιστη γεωγραφική περιοχή για τη σύσταση ενός ΦοΔΣΑ, είναι η έκταση μιας 

διαχειριστικής  ενότητας  απορριμμάτων.  Επιτρέπεται  η  σύσταση  ενός ΦΟΔΣΑ που 

θα  καλύπτει  περισσότερες  από  μια  διαχειριστικές  ενότητες  απορριμμάτων,  εφ’ 

όσον το επιθυμούν οι δήμοι των περιοχών αυτών. 

4. Σήμερα υφίστανται και λειτουργούν με όλες τις νομικές μορφές που αναφέρθηκαν 

προηγούμενα, περίπου 96 ΦοΔΣΑ. 

5. Το μεγαλύτερο μέρος των φορέων αυτών, εκπροσωπούνται από το Δίκτυο Φορέων 

Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων.