Να σώσουμε τα δάση της Αττικής!

Τα τελευταία 3 μόνο έτη έχουν καεί πάνω από 500.000 στρέμματα δάσους στην Αττική, μια έκταση ίση με το νησί της Σάμου. Είναι παραπάνω από αναμενόμενο ότι και τα υπόλοιπα ψηλά δάση της Αττικής ή οι εκτάσεις που κάηκαν προσφάτως και δεν έχουν αναγεννηθεί πλήρως (Πάρνηθα), θα καούν τα επόμενα χρόνια, αν συνεχίσει να ασκείται το ίδιο μίγμα δασικής πολιτικής. Πρόκειται για την πολιτική που υπηρετείται από τις αστικές κυβερνήσεις τα τελευταία 25 χρόνια τουλάχιστον. Έχει ως αποτέλεσμα την απαξίωση των δασών, την υποβάθμισή τους και την αλλαγή του χαρακτήρα τους. Ανυπολόγιστες από κάθε άποψη είναι οι ανθρώπινες απώλειες, τα σπίτια και οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις οι οποίες θα χαθούν λόγω δασικής πυρκαγιάς.

Σημείο τομής της δασικής πολιτικής μπορούμε να θεωρήσουμε το πέρασμα της ευθύνης δασοπυρόσβεσης από τη Δασική Υπηρεσία στο Πυροσβεστικό Σώμα το 1997. Τότε, στην ουσία, διασπάστηκε η καταστολή των δασικών πυρκαγιών (δασοπυρόσβεση) από την προστασία του δάσους (δασοπροστασία). Έως τότε, τα τοπικά δασαρχεία ήταν επιφορτισμένα με το συγκεκριμένο έργο και διέθεταν εκτός από την επιστημονική γνώση, εξειδικευμένη πείρα για την περιοχή ευθύνης τους. Σταθμός μπορεί να χαρακτηριστεί και η επιλογή για συρρίκνωση του δημοσίου τομέα. Στο συγκεκριμένο πλαίσιο, οι δασικές υπηρεσίες έμειναν με ελάχιστο προσωπικό και επιφορτίστηκαν με το καθήκον να προκηρύσσουν έργα και μελέτες μόνο για ιδιώτες... Η υπηρεσία που είχε στον έλεγχό της τη μελέτη, την προστασία, την ανάδειξη των χερσαίων οικοσυστημάτων σήμερα δεν επιτελεί τον ρόλο της. Πολιτική επιλογή με ορατές συνέπειες σήμερα, αποτέλεσε και η συνεχιζόμενη υποτίμηση της υπαίθρου και της ποιότητας ζωής στους ορεινούς οικισμούς, όπως και η απαξίωση επαγγελμάτων που ασκούνται μέσα ή κοντά στο δάσος (υλοτομία, ρητινοκαλλιέργεια, μελισσοκομία, κτηνοτροφία). Τέτοιοι οικισμοί και επαγγέλματα υπήρχαν στην Αττική.

Η σημερινή πολιτική που απαξιώνει τα δάση και τη διαχείρισή τους, ενώ επενδύει στην καταστολή των δασικών πυρκαγιών, συνεπάγεται και την αγορά ή ενοικίαση πανάκριβων εναέριων μέσων και ογκωδέστατων -επίσης πανάκριβων- οχημάτων, τα οποία είναι ακατάλληλα για το εγχώριο δασικό οδικό δίκτυο. Συνολικά, η αντιπυρική περίοδος των τελευταίων ετών κοστίζει υπέρογκα ποσά, που διατίθενται χωρίς έλεγχο και αξιολόγηση, ενώ η κατανομή τους σε ποσοστό 83% αφορά την καταστολή και μόνο το 17% κατευθύνεται στην πρόληψη, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία (WWF, 2022).

Τα αποτελέσματα είναι λίγο πολύ γνωστά: Η διαχείριση των δασών είναι αποσπασματική.  Άλλος φορέας είναι αρμόδιος για την πρόληψη και άλλος για την καταστολή. Υπέρογκα ποσά δαπανώνται για την τελευταία ενώ οι καμένες εκτάσεις αυξάνονται συνεχώς. Οι άνθρωποι που ζουν και εργάζονται στην Αττική στερούνται τα δάση, οι ευεργετικές λειτουργίες του δάσους στην ατμόσφαιρα και το κλίμα δεν φτάνουν στις πόλεις ενώ μειώνεται και η αντιδιαβρωτική-αντιπλημμυρική προστασία. Αν συνεκτιμηθεί και η πολύ κακή αναλογία χώρων αστικού πρασίνου ανά κάτοικο, τότε γίνεται αντιληπτό ποια ποιότητα ζωής επιφυλάσσεται για τους εργαζόμενους στην Αττική… Μόνιμη δικαιολογία στα κυβερνητικά χείλη για κάθε φυσική καταστροφή είναι η κλιματική αλλαγή. Η κρίση φυσικά είναι υπαρκτή και τα φαινόμενα που ζούμε ακραία. Αυτό όμως δεν μπορεί να δικαιολογήσει την έλλειψη οργανωμένου επιστημονικού σχεδιασμού για την προστασία κάθε δασικής έκτασης.

• Προσλήψεις και στελέχωση όλων των κλιμακίων της δασικής υπηρεσίας (δασαρχείων, δασονομίων, δασοφυλάκιων) από σχετικό προσωπικό (δασολόγους, δασοπόνους και τεχνικούς δασικής προστασίας) με σταθερούς και μόνιμους όρους εργασίας.
• Διαχείριση όλων των δασών και όλων των χερσαίων οικοσυστημάτων της Αττικής προς όφελος του λαού και του δημοσίου συμφέροντος.
• Δημιουργία και λειτουργία ενιαίου φορέα δασοπροστασίας-δασοπυρόσβεσης μέσα στη δασική υπηρεσία, με έμφαση την πρώτη.
• Μονιμοποίηση όλων των εποχικών πυροσβεστών και ένταξή τους στο οργανόγραμμα της δασικής υπηρεσίας.
• Επιστήμες και νέα τεχνολογία προς όφελος της διαχείρισης και προστασίας των οικοσυστημάτων και όχι των επιχειρήσεων.
• Αποφασιστική και πραγματική προστασία των καμένων εκτάσεων, ένταξή στους σε μεταπυρική διαχείριση, καμία αλλαγή χρήσεων γης, κατάργηση των νόμων.
• Να σταματήσει η απαγόρευση κυκλοφορίας των κατοίκων στα άλση και τα πάρκα τις ημέρες του καύσωνα με πρόσχημα τον κίνδυνο πυρκαγιάς. Να προσληφθεί περισσότερο προσωπικό για τη φύλαξη, τη διαχείριση και την αναβάθμισή τους.
• Νέοι χώροι πρασίνου σε κάθε γειτονιά, ικανοί να ανταποκριθούν στις ανάγκες των κατοίκων για αθλητισμό, αναψυχή και ξεκούραση. Επαρκής φροντίδα των υπαρχόντων πάρκων και αλσών καμία μετατροπή τους σε εμπορικά κέντρα.
• Έξω το ΤΑΙΠΕΔ από τα δάση, να σταματήσει η υποθήκευση των δασών σε αντιδραστικούς μηχανισμούς από χρέη που δημιούργησαν τράπεζες, κεφάλαιο και εθνικοί επιχειρηματίες.

Κείμενο συμβολής στις θέσεις της ΑΑΑ για το δασικό πλούτο της Αττικής του δασολόγου Γιάννη Σκολαρίγκα