5+1 θέσεις για τη διαχείριση των απορριμμάτων

Εισαγωγή

Εδώ και χρόνια, η διαχείριση των απορριμμάτων συνεχίζεται στην ίδια αντιπεριβαλλοντική και αναποτελεσματική κατεύθυνση με τραγικές συνέπειες για τους κατοίκους της Δυτικής Αττικής και όλου του λεκανοπεδίου της Αττικής. Κατά τη θητεία της Δούρου, οι επεκτάσεις της Φυλής  συνεχίστηκαν και πλέον εξαντλούνται, έτσι ώστε η λειτουργία μιας «δεύτερης Φυλής» στο Γραμματικό να φαντάζει σαν τη μόνη επιλογή. Η διαχείριση που προτάσσουν τα ιδιωτικά συμφέροντα στα απορρίμματα είναι καταστροφική για το περιβάλλον και την υγεία όλων μας και δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Δούρου, Πατούλης και Σγουρός, ενώ είναι απόλυτα συνυπεύθυνοι για τη σημερινή διαχείριση,  έχουν το θράσος να μας μιλάνε για την πρόθεσή τους να «λύσουν το πρόβλημα».

Η Αντικαπιταλιστική Ανατροπή στην Αττική, που έχει ασχοληθεί επί μακρόν με το ζήτημα των απορριμμάτων μέσα κι έξω από το Περιφερειακό Συμβούλιο, καταθέτει μια επικαιροποιημένη, ολοκληρωμένη πρόταση για μια άλλη διαχείριση, φιλική στον άνθρωπο και το περιβάλλον, που δείχνει πώς θα μπορούσε άμεσα να δοθεί λύση στο πρόβλημα. Την πρόταση αυτή την  καταθέτουμε στη δημόσια συζήτηση απέναντι στα ψέματα των επί χρόνια διαχειριστών, κυβερνώντων και περιφερειακών αρχών που λειτουργούν ως ντίλερ επιχειρηματικών συμφερόντων.

Καταθέτουμε αυτή την πρόταση πρώτα από όλα στα κινήματα, προκειμένου να εξοπλίσουμε τις διεκδικήσεις τους για μια άλλη διαχείριση και για να ενοποιήσουμε τις διεκδικήσεις και τους αγώνες, ενάντια στην προσπάθεια διαχωρισμού και εμφάνισης των αγώνων των  κατοίκων κάθε περιοχής ως συντεχνιακών, που θέλουν μόνο να μεταφέρουν το πρόβλημα σε άλλη περιοχή. Θα συμβάλλουμε με όλες μας τις δυνάμεις, μέσα και κυρίως έξω από το περιφερειακό συμβούλιο, για να δυναμώσει το κίνημα που θα συγκρουστεί με τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα στη καταστροφική διαχείριση των απορριμμάτων και θα επιβάλει το δίκαιο και την άλλη διαχείριση.

Αντικαπιταλιστική Ανατροπή στην Αττική

Διαχείριση των απορριμμάτων με κριτήριο το δημόσιο κοινωνικό όφελος και την περιβαλλοντική προστασία

ή

θάψιμο, κάψιμο και περιορισμένη ανάκτηση με στόχο το κέρδος;

1.               Γιατί το πρόβλημα διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) παίρνει τέτοιες διαστάσεις;

-Γιατί «Γιάννης κερνά και Γιάννης πίνει»: αυτοί που δημιουργούν τα σκουπίδια είναι οι ίδιοι που τα εκμεταλλεύονται για να κερδίζουν από αυτά

·         Καλλιεργείται λογική άκρατης κατανάλωσης (άρα και αύξηση της συσκευασίας) σε μια απολύτως εμπορευματική σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία.

·         Υπάρχει επιλογή  μείωσης του χρόνου ζωής των προϊόντων, αλλά και μείωση δυνατότητας επισκευής τους (για κερδοσκοπικούς λόγους), συνεπώς  προκύπτει αυξημένη και ταχεία απόρριψή τους.

·         Η ποιότητα των απορριμμάτων  συσκευασίας που βασίζονται στο πετρέλαιο (πλαστικά) προσθέτει τεράστια προβλήματα.

·         Η τάση αστικής συγκέντρωσης και δημιουργίας μεγα-πόλεων, κάνει πολύ δύσκολη τη διαχείριση των απορριμμάτων.

·         Η διαχείριση του όγκου των απορριμμάτων από το κράτος και την Περιφέρεια Αττικής,  δεν  αντιμετωπίζει το σύνολό τους, αλλά επικεντρώνει στα υλικά τα οποία αποδίδουν επιχειρηματικό κέρδος.

2.               Η καταστροφική και αδιέξοδη σημερινή πολιτική διαχείρισης των απορριμμάτων από την Περιφέρεια Αττικής

·       Στην  Αττική  παράγονται περίπου 2 εκατομμύρια τόνοι αστικών αποβλήτων (ΑΣΑ) κάθε χρόνο, εκ των  οποίων το 88% θάβεται στην χωματερή της Φυλής. Ειδικότερα: το 75% πηγαίνει απευθείας για θάψιμο, το 8% πηγαίνει για θάψιμο ως «υπόλειμμα» του ΕΜΑΚ (Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης) Φυλής, το 5% πηγαίνει για θάψιμο ως υπόλειμμα των ΚΔΑΥ (Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών), το 5% ανακυκλώνεται μέσω των ΚΔΑΥ, το 7% πηγαίνει σε κάψιμο («ενεργειακή αξιοποίηση» το λένε) και άλλες χρήσεις.

·       Τα συγκεκριμένα μεγέθη, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΔΣΝΑ, για το 2018 ήταν:  Από τους 1.820.000 τόνους το 2018, μόνο οι 160.000 τόνοι πήγαν για ανακύκλωση και οι 80.000 τόνοι (50%) κατέληξαν στη Φυλή, ως υπόλειμμα, για θάψιμο.

·       Τα παραπάνω οδηγούν σε τεράστια περιβαλλοντική επιβάρυνση, τόσο λόγω της μη ανακύκλωσης/ανάκτησης υλικών, όσο και λόγω της μόλυνσης/υποβάθμισης εδαφών, υπόγειων νερών, μέχρι και της θάλασσας (ιδιαίτερα  απειλείται ευθέως η θάλασσα στην περίπτωση λειτουργίας του ΧΥΤΑ/”Υ” στο Γραμματικό) και της ατμόσφαιρας.

·       Οδηγούν επίσης σε τρομακτική υποβάθμιση της ζωής των κατοίκων της Δυτικής Αττικής, με πολλαπλές επιπτώσεις στην υγεία και την ποιότητα διαβίωσής τους, που φτάνουν μέχρι την αύξηση των καρκίνων και το θάνατο. Στη Δυτική Αττική το ποσοστό εμφάνισης των καρκίνων εκτοξεύεται στο 37% έναντι 11% των άλλων περιοχών.

·       Σε κάθε περίπτωση και παρά τις επεκτάσεις στους χώρους ταφής στη Φυλή, το σημερινό μέγιστο όριο χωρητικότητας ταφής απορριμμάτων φτάνει το πολύ μέχρι το 2020. Σύμφωνα με  εκτιμήσεις, οδηγούμαστε σε μεγάλη κρίση με τη συνέχιση αυτής της διαχείρισης που θα "δικαιολογήσει" είτε νέες επεκτάσεις στη Φυλή είτε στην έναρξη λειτουργίας του ΧΥΤΑ/”Υ” στο Γραμματικό, πολλαπλασιάζοντας τις συνέπειες για τους κατοίκους της Αττικής και το περιβάλλον.

3.               Για τα πεπραγμένα της Περιφέρειας 2014-2019 και τον μελλοντικό σχεδιασμό

Η Περιφέρεια Αττικής επί Δούρου:

·          Ψήφισε νέο ΠΕΣΔΑ, ο οποίος είναι στην ίδια κατεύθυνση με εκείνον που ψηφίστηκε επί Σγουρού: συνεχίζει την παράδοση της ανακύκλωσης στους ιδιώτες, προβλέπει την αύξηση της δυναμικότητας του ΕΜΑΚ, τη δημιουργία εργοστασίου βιοαέριου, τη συνέχιση της λειτουργίας του Αποτεφρωτήρα στη Φυλή, ενώ προβλέπει και την «ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων» (αυτό πρακτικά σημαίνει καύση).

·         Όχι μόνο δεν κινήθηκε προς το κλείσιμο της χωματερής της Φυλής, αλλά, αντίθετα, την επέκτεινε! Επέκτεινε τους χώρους ταφής - τη Β φάση στη Φυλή το 2016 και το 2017, συνεχίζοντας το θάψιμο του κύριου όγκου των απορριμμάτων  στη Φυλή.

·         Αύξησε το κόστος εισόδου απορριμμάτων στο ΕΜΑΚ (από τα οποία κερδίζει ο εργολάβος, δηλαδή η ΗΛΕΚΤΩΡ).

·         Αδειοδότησε νέες εγκαταστάσεις, όπως αυτή της εταιρείας WATT, η οποία ενώ είναι αδειοδοτημένη ως ΚΔΑΥ, προσπάθησε να μετατραπεί σε εργοστάσιο  για παραγωγή RDF/ SRF, που θα οδεύει προς καύση σε τσιμεντοβιομηχανίες. Η ντε φάκτο επέκταση της λειτουργίας της σταμάτησε προσωρινά κάτω από τις αντιδράσεις των κινημάτων, αλλά η επιδίωξή της παραμένει και σύντομα θα επανέλθει.

·         Ανανέωσε για 3 χρόνια τη λειτουργία του Αποτεφρωτήρα στη Φυλή, όπου καίγεται το 90% των Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων (ΕΙΑ) όλης της χώρας. Ο Αποτεφρωτήρας, λειτουργεί επίσης με ιδιωτική διαχείριση (ΗΛΕΚΤΩΡ), μέσα στον οικιστικό ιστό, χωρίς καν χωροθέτηση. Η απομάκρυνσή του είναι ζήτημα κοινής λογικής, όπως και η με δημόσια ευθύνη διαχείριση των ΕΙΑ, για να μην αυξάνεται το κόστος το οποίο είναι αναγκασμένα να πληρώνουν τα νοσοκομεία για τη διαχείριση των αποβλήτων τους. Όταν σε ένα μεγάλο νοσοκομείο, σε μια μόνο εφημερία, μπορεί να παραχθούν μέχρι και 5 τόνοι ΕΙΑ, όταν το κόστος εισόδου των ΕΙΑ στον Αποτεφρωτήρα αυτή τη στιγμή είναι 1.700 ευρώ ανά τόνο, όταν τα ειδικά κιβώτια συσκευασίας κοστίζουν κάτι λιγότερο από 1 ευρώ /τμχ και όταν όλα αυτά χρεώνονται στους λογαριασμούς των δημόσιων νοσοκομείων, είναι σαφές το μέγεθος του προβλήματος! Μεγάλο πρόβλημα συνεχίζει να αποτελεί, επίσης, η διαχείριση της τέφρας από την καύση των ΕΙΑ.

·         Στη λήξη της θητείας της, η Περιφερειάρχης Αττικής προσπαθεί να υλοποιήσει την επέκταση της λειτουργίας του ΕΜΑΚ κατά 200 χιλ. τόνους, όπως προβλέπεται από τον ΠΕΣΔΑ που ψήφισε η «Δύναμη Ζωής». Με τον τρόπο αυτό τα προς επεξεργασία απορρίμματα στο ΕΜΑΚ θα φτάσουν τους 450 χιλ. τόνους. Πρόκειται για ένα μεγάλο δώρο στον εργολάβο που διαχειρίζεται το ΕΜΑΚ (Ηλέκτωρ), αφού αυξάνεται το κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων, ενώ το αποτέλεσμα της ανακύκλωσης δεν μπορεί να ξεπεράσει κατ’ ανώτατο όριο το 10%, αφού έξω, στους δήμους της Αττικής, η ανακύκλωση γίνεται στον μπλε κάδο (όπου συλλέγονται σύμμεικτα απορρίμματα, σε αντίθεση με την διαλογή στην πηγή, που οδηγεί σε μεγαλύτερα ποσοστά ανακύκλωσης). Το κίνημα πρόσφατα ακύρωσε την σχετική συνεδρίαση του ΕΣΔΝΑ, που είχε προγραμματιστεί για την Μεγάλη Τρίτη.

·         Η Ρ. Δούρου ολοκλήρωσε το έργο του ΧΥΤΑ στο Γραμματικό και τους δρόμους που το εξυπηρετούν, σε πλήρη αντίθεση με τις προεκλογικές δεσμεύσεις της, και μάλιστα από ίδιους πόρους της Περιφέρειας, μετά την άρνηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συνεχίσει τη χρηματοδότηση. Δρομολογεί την έναρξη λειτουργίας της εγκατάστασης στο Γραμματικό, παρά τις απολύτως δικαιολογημένες και τεκμηριωμένες αντιδράσεις των κατοίκων, εφευρίσκοντας το κόλπο της μετονομασίας του ΧΥΤΑ Γραμματικού σε «ΧΥΤΥ» (χώρος ταφής υπολείμματος) ώστε να αποφύγει τον καταλογισμό/επιστροφή όλης της χρηματοδότησης του έργου στην ΕΕ (η οποία είχε απεντάξει το έργο). Στόχο έχει να κοροϊδέψει τους κατοίκους ότι δήθεν θα πηγαίνει υπόλειμμα εκεί, τη στιγμή που στην πράξη δεν γίνεται ανακύκλωση και το 88% των απορριμμάτων καταλήγει να θάβεται στη χωματερή.

·         Είναι πάντα σε ισχύ ο σχεδιασμός για μεγάλες Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων (όλες στο πρότυπο της Φυλής, παρά τη δημαγωγία περί ΧΥΤΥ), αν και δεν προσδιορίζονται οι χώροι.

·         Τα Σχέδια Τοπικής Διαχείρισης του ΠΕΣΔΑ έμειναν στα χαρτιά. Η Περιφέρεια ρίχνει τις ευθύνες στους Δήμους. Ωστόσο, πέρα από τις γνωστές ευθύνες των διοικήσεών τους (άλλωστε στην πλειοψηφία τους ανήκουν στην ίδια πολιτική κατεύθυνση με τις εκάστοτε κυβερνήσεις και Περιφερειακές Αρχές, δηλαδή ΝΔ, ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, ΣΥΡΙΖΑ),  αυτά ήταν σίγουρο ότι θα καρκινοβατούσαν λόγω λαθεμένου σχεδιασμού, υποχρηματοδότησης της λειτουργίας των Δήμων και έλλειψης έργων υποδομής από την Περιφέρεια και το κράτος, στα οποία θα μπορούσε να «κουμπώσει» η τοπική διαχείριση.

·         Συνολικά το αποτέλεσμα της ανακύκλωσης από το σύνολο της διαχείρισης της 5ετίας Δούρου παρέμεινε στα ίδια επίπεδα με αυτά του Σγουρού, στα όρια του 5% του συνόλου των απορριμμάτων! Όλες οι υποσχέσεις για διαλογή στην πηγή (με χωριστούς κάδους) και κομποστοποίηση πήγαν στα… αζήτητα. Επί 5 χρόνια οι πολίτες γνωρίζουν, και το βλέπουν στη γειτονιά τους, ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει στο θέμα αυτό.

·         Κι ενώ τα πράγματα θα γίνονται όλο και χειρότερα με αυτή τη διαχείριση απορριμμάτων, η κυβέρνηση ανακοίνωσε νέο χαράτσι για τους πολίτες που το βαφτίζει «Περιβαλλοντική Εισφορά» που σημαίνει αυξημένα Δημοτικά Τέλη, αλλά και πρόστιμα στους Δήμους λόγω «μη προώθησης της ανακύκλωσης», τα οποία φυσικά θα μετακυλίονται στους δημότες!

·         Δούρου, Σγουρός και Πατούλης (ως πρόεδρος της ΚΕΔΕ) είναι συνυπεύθυνοι για την απαράδεκτη και επικίνδυνη κατάσταση στη διαχείριση των απορριμμάτων και την υπηρέτηση των ιδιωτικών συμφερόντων που προτάσσουν το συγκεκριμένο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων, γιατί αυτό τους συμφέρει!

4.               Η δική μας φιλοσοφία για τη διαχείριση των ΑΣΑ

Είναι αναγκαία η ανατροπή αυτού του μοντέλου διαχείρισης και των μορφών με τις οποίες υλοποιείται, μέσω των πολιτικών των εκάστοτε κυβερνήσεων, της Περιφέρειας Αττικής και των Δήμων.

Πριν από όλα θέτουμε ένα γενικό πλαίσιο/όραμα στο οποίο θα πρέπει να στοχεύουν οι αγώνες και διεκδικήσεις, με την τεκμηρίωση, κινητοποίηση, λαϊκή υποστήριξη και τελικά  επιβολή του σε περιφερειακό και πανκοινωνικό επίπεδο.

·         Παλεύουμε για την ανατροπή του μοντέλου των εμπορευματοποιημένων πόλεων που λειτουργούν ως αποθήκες εργαζομένων και ανέργων και όπου οι δημότες συνωστίζονται για να αγοράσουν εμπορεύματα και υπηρεσίες, παρά για να μετέχουν ως δημιουργοί ενός συλλογικού κοινωνικού πολιτισμού σε ένα χώρο που θα τους ανήκει.

·         Στη βάση αυτή ζητάμε πλήρη και σε βάθος αλλαγή του μοντέλου και της νομοθεσίας για τη συσκευασία των προϊόντων.

·         Δίνουμε απόλυτη προτεραιότητα στην ανακύκλωση και την προστασία  του περιβάλλοντος. Ούτε θάψιμο, ούτε κάψιμο! Παλεύουμε για εξοικονόμηση φυσικών και ενεργειακών πόρων, μέσα από τη μείωση των απορριμμάτων, την αλλαγή σύνθεσής τους (με πρώτο μέτρο την απαγόρευση του πλαστικού στις συσκευασίες), τη διαλογή στην πηγή, την καθαυτό ανακύκλωση, την κομποστοποίηση και επαναχρησιμοποίηση.

·         Θεωρούμε ότι τα παραπάνω είναι τεχνολογικά εφικτά σε συντριπτικό ποσοστό, με την προϋπόθεση γενναίων πολιτικών αποφάσεων, κόντρα στην καπιταλιστική και εμπορευματική λογική, αποφάσεων που μπορούν να επιβληθούν μόνο μετά από μαζικούς κοινωνικούς αγώνες.

5.               Βασικοί πυλώνες του προγράμματός μας

·         Δημόσιος και κοινωνικός χαρακτήρας της διαχείρισης των ΑΣΑ. Η διαχείριση με κριτήριο το δημόσιο, κοινωνικό και περιβαλλοντικό όφελος είναι η μόνη αποτελεσματική, καθώς οι ιδιώτες επιχειρηματίες εκ των πραγμάτων περιορίζουν τη δράση τους σε τομείς και υλικά που αποδίδουν κέρδος και σχετική ευελιξία στην επιχειρηματική τους δράση (παραγωγή/μεταποίηση, εμπόριο υλικών κ.λ.π).

·         Προστασία της υγείας κατοίκων περιοχών που γειτνιάζουν με σχετικές εγκαταστάσεις.  Κλείσιμο των εγκαταστάσεων στη Φυλή και πλήρη αποκατάσταση του περιβάλλοντος. Αρκετά έχει υποφέρει η Δυτική Αττική!

·         Μεταφορά του κόστους διαχείρισης μεσοπρόθεσμα στους έχοντες, στους καπιταλιστές και το κεφάλαιο συνολικά, ως βασικούς υπεύθυνους και δημιουργούς του προβλήματος. Κατάργηση των ανταποδοτικών τελών για τη διαχείριση απορριμμάτων για την εργαζόμενη πλειοψηφία.

·         Ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων για τα απορρίμματα, δημοκρατικός κοινωνικός έλεγχος όλων των αποφάσεων από τα κινήματα, τις συλλογικότητες και τους κατοίκους κάθε τόπου.

·         Προάσπιση των εργασιακών σχέσεων, των συνθηκών εργασίας, υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων σε όλο το φάσμα της διαχείρισης των Αστικών Στερεών Αποβλήτων.

6.               Πολιτικοί και κινηματικοί στόχοι πάλης

·         Αποκλειστικά δημόσια διαχείριση, από τη συλλογή ως την επεξεργασία, την διαλογή και την τελική ανακύκλωση των υλικών. Να ιδρυθεί ενιαίος δημόσιος κοινωνικός φορέας, με μορφές κοινωνικού ελέγχου, στον οποίο να περάσουν και οι υπάρχουσες ιδιωτικές δομές (ΕΕΑΑ, ΑΗΗΣ και όλων των Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης), οι μονάδες τους (ΚΔΑΥ Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης-ΕΕΑΑ κλπ), ο εξοπλισμός συλλογής (οχήματα) και προσωρινής αποθήκευσης (κάδοι), με μεταφορά και όλων των πόρων (τέλος ανακύκλωσης) στο δημόσιο φορέα. Παράλληλα, παλεύουμε ενάντια και σε κάθε μορφή προωθούμενης ιδιωτικοποίησης λειτουργιών των Δήμων.

·         Νέος σχεδιασμός σε επίπεδο Περιφέρειας Αττικής που να συνδυάζει την τοπική διαχείριση με την παράλληλη εξασφάλιση υποδομών σε δημοτικό, διαδημοτικό και Περιφερειακό επίπεδο. Η τοπική διαχείριση χωρίς υποδομές και πόρους, μέσω του ΕΣΔΑ της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΕΣΔΑ  της Διοίκησης Δούρου, αποδείχτηκε κενό γράμμα, αλλά και (η έλλειψή της) δικαιολογία για επιβολή προστίμων σε Δήμους και δημότες («περιβαλλοντική εισφορά»).

·         Ανάπτυξη διαλογής στην πηγή, με άμεση δημιουργία χωριστού ρεύματος οργανικού κλάσματος (κάδοι συλλογής βιο-αποβλήτων), που αποτελεί περίπου 45% του συνόλου των ΑΣΑ, και τριών ή τεσσάρων διακριτών ρευμάτων για τα υλικά συσκευασίας (χαρτί, γυαλί, μέταλλα, πλαστικό).

·         Η δημιουργία ξεχωριστών ρευμάτων για τις συσκευασίες του έως τώρα «μπλε κάδου», καθώς και χωριστού ρεύματος οργανικών/βιοαποβλήτων («καφέ κάδος»), απαιτούν πρόσθετες δαπάνες συλλογής των Δήμων, περισσότερο, μόνιμο και εκπαιδευμένο προσωπικό, ζητήματα που σήμερα δεν αντιμετωπίζονται. Άλλωστε οι προϋπολογισμοί που επιβάλλει το Οικονομικό Παρατηρητήριο των ΟΤΑ και η πολιτική των προσλήψεων που επιβάλει η ΕΕ, στην ουσία απαγορεύουν τις προσλήψεις μόνιμου προσωπικού που θα κάλυπτε τις ανάγκες της ανακύκλωσης.

·         Απαιτείται η λειτουργία περισσότερων και νέου τύπου ΚΔΑΥ (με δυνατότητα υποδοχής περισσότερων του ενός ρεύματος συσκευασιών), που να κάνει εφικτό το διαχωρισμό υπολειμματικών προϊόντων από τα υλικά, ώστε αυτά να μπορούν να προωθηθούν περαιτέρω για ανακύκλωση. Τα ΚΔΑΥ αυτά πρέπει να δημιουργηθούν σε αποκεντρωμένη και διαδημοτική βάση, με κατάλληλη χωροθέτηση και τους αναγκαίους περιβαλλοντικούς όρους.

·         Απαιτείται επίσης, κατά τον ίδιο τρόπο, η άμεση προώθηση κατασκευής δικτύου Μονάδων Επεξεργασίας των Βιοαποβλήτων (οργανικών), με στόχο την παραγωγή compost κατάλληλου ως εδαφοβελτιωτικού υλικού (οργανικό λίπασμα), που μπορεί να τροφοδοτεί τους αγρότες της Αττικής -και όχι απλά ως υλικού για μπαζώματα στη Φυλή, όπως εκφυλιστικά λειτουργεί σήμερα η όποια ελάχιστη κομποστοποίηση γίνεται στη Φυλή.

·         Απαιτείται, επιπλέον, η κατασκευή και άλλων Κέντρων Ανακύκλωσης, για πολλές κατηγορίες υλικών (υλικά, λχ μπαταρίες, λαμπτήρες, που σήμερα τα διαχειρίζονται ιδιωτικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης, με κριτήριο και πάλι το κέρδος).

·         Όπως έχει δείξει και η ως τώρα πείρα, χωρίς τις παραπάνω προϋποθέσεις, ακόμη και όπου οργανώθηκαν χωριστές συλλογές υλικών συσκευασίας σε Δήμους της Αττικής, τα υλικά οδηγήθηκαν στα ίδια γνωστά ΚΔΑΥ που είναι φτιαγμένα να υποδέχονται ένα ενιαίο ρεύμα συσκευασιών, με αποτέλεσμα –και πάλι- το 50% των συλλεγόμενων υλικών να  καταλήγουν για θάψιμο στη χωματερή στη Φυλή! Τα ίδια και χειρότερα ισχύουν για την εγκατάσταση του ΕΜΑΚ Φυλής. Ενώ υποτίθεται πως υποδέχεται «πράσινο ρεύμα» (επί Δούρου δρομολογήθηκε και η υποδοχή και «μπλε ρεύματος» από Δήμους Αττικής!), πάνω από το 95% των υλικών εξόδου της εγκατάστασης καταλήγουν στη Φυλή, είτε ως υπόλειμμα, είτε ως compost κακής ποιότητας για επιχώσεις!

·         Χωρίς μια δημοκρατικά αποκεντρωμένη λειτουργία, με τις κατάλληλες υποδομές, οι εκάστοτε κυβερνήσεις παρουσιάζουν υποκριτικά ως «αναγκαίες» και μάλιστα «επείγουσες» τις μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτου υλικού τύπου Φυλής. Αυτές, δεν έχουν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα, εκτός της κερδοσκοπίας των εργολάβων που αναλαμβάνουν την κατασκευή και τη λειτουργία τους. Αντιθέτως, επιβαρύνουν δραματικά τη ζωή στους κατοίκους των γειτονικών περιοχών, είναι πανάκριβες και το κόστος το πληρώνουν οι πολίτες. Μολύνουν το περιβάλλον με τις τεράστιες ποσότητες που τελικά θάβονται σε αυτές, ενώ και η μεταφορά των ΑΣΑ σε αυτές αποτελεί παράγοντα σημαντικής περιβαλλοντικής ρύπανσης. Οι χωματερές είναι έγκλημα! Παλεύουμε για το  κλείσιμο των εγκαταστάσεων της Φυλής και την ακύρωση της κατασκευής ανάλογων στο Γραμματικό ή όπου αλλού.

·         Σε επίπεδο χώρας, και με σημαντικό μερίδιο ευθύνης στην Περιφέρεια Αττικής, πρέπει να αντιμετωπιστεί, μέσω δημόσιας επένδυσης, το ζήτημα της τελικής ανακύκλωσης των υλικών (αναγέννηση για νέες χρήσεις), ειδικά για το πλαστικό (όσο υπάρχει), το γυαλί  και το χαρτί. Σήμερα τα υλικά εξάγονται σε άλλες χώρες, με κόστος και με τεράστια οικολογικό αποτύπωμα.

·         Η χωροθέτηση των εγκαταστάσεων πρέπει να γίνει με θέσπιση αυστηρών περιβαλλοντικών όρων και η κατασκευή τους να αξιοποιεί τις πλέον σύγχρονες τεχνολογίες, έτσι ώστε να αποφεύγεται οποιαδήποτε περιβαλλοντική επιβάρυνση, αλλά και να βελτιώνονται οι συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων.

·         Οι πόροι για τη συνολική διαχείριση των ΑΣΑ –που θα πρέπει να κατανέμονται αναλογικά σε Δημόσιο φορέα ανακύκλωσης, Περιφέρειες και Δήμους- πρέπει να καλύπτονται από αυτοτελείς δημόσιους πόρους (με ανατροπή των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και των αιματηρών πλεονασμάτων!) και από τα τέλη ανακύκλωσης που σήμερα καταβάλλουν οι παραγωγοί και έμποροι στα ιδιωτικά Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης.

·         Διεκδικούμε μείωση των δημοτικών τελών για την ανακύκλωση και απαλλαγή από αυτές για τα νοικοκυριά φτωχών εργαζομένων, ανέργων και υποβαθμισμένων σήμερα περιοχών, ειδικά στη Δυτική Αττική.

·         Αυστηρός διαχωρισμός διαχείρισης οικιακών ΑΣΑ και βιομηχανικών και εμπορικών αποβλήτων. Επιχειρήσεις και μικρές βιοτεχνίες, εντός και εκτός του ιστού των πόλεων, πρέπει να έχουν όλη την υποχρέωση του κόστους και της διαχείρισης των αποβλήτων τους.

·         Θεωρούμε ότι ένας συνολικός σχεδιασμός στην παραπάνω κατεύθυνση, μπορεί να εξασφαλίσει τη διαχείριση στην κατεύθυνση ανακύκλωσης, ανάκτησης, κομποστοποίησης, επαναχρησιμοποίησης, έως και το 85-90% των ΑΣΑ, προοδευτικά. Και μόνο η δημιουργία χωριστού ρεύματος βιοαποβλήτων (οργανικών) καθολικά, μαζί και με τη δημιουργία των μονάδων επεξεργασίας, μπορεί να επιλύσει εντός ενός χρόνου το  πρόβλημα με πάνω από το 45-50% των ποσοτήτων, καθώς από τη μια τα απόβλητα αποτελούν μεγάλο ποσοστό και από την άλλη η απομάκρυνσή τους από τα άλλα υλικά θα διευκολύνει τη διαχείριση των υπολοίπων.

·         Από διεκδικητική άποψη, στηρίζουμε πολιτικά την απαίτηση και τις κινητοποιήσεις των κατοίκων της Δυτικής Αττικής για άμεσο κλείσιμο των εγκαταστάσεων της Φυλής, αλλά και να επιβληθεί στην Περιφέρεια και το κράτος να δρομολογήσουν τις παραπάνω λύσεις στο πρόβλημα.

·         Ειδικές κατηγορίες επικίνδυνων αποβλήτων πρέπει να αντιμετωπίζονται ανάλογα με την περίπτωση, με σχεδιασμό σε εθνικό επίπεδο και σε ειδικές εγκαταστάσεις με αυστηρές προδιαγραφές.

·         Απορρίπτουμε κατηγορηματικά τις λύσεις καύσης των ΑΣΑ, ακόμη και ως προσωρινό μέτρο, σε τσιμεντοβιομηχανίες ή άλλες εγκαταστάσεις. Πρόκειται για «λύση» με βλαπτική μακροχρόνια επίδραση στην υγεία των κατοίκων, υποβάθμιση του περιβάλλοντος και κινδύνους ατυχημάτων. Ο μόνος λόγος για τον οποίο προωθείται είναι αποκλειστικά η μείωση του ενεργειακού κόστους κάποιων βιομηχανιών. Για το σκοπό αυτό γίνεται  αξιοποίηση της γνωστής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης να κατατάσσει  RDF και SRF (που προκύπτουν από τη λειτουργία μονάδων τύπου ΕΜΑΚ Φυλής) και την ενέργεια από την καύση τους ως… ΑΠΕ. Δηλαδή,  σκοπός  είναι το κέρδος κάποιων επιχειρηματιών, ενώ ολόκληρες τοπικές κοινωνίες εκτίθενται σε σοβαρούς κινδύνους!

Εν έτει 2019, η πρόοδος της τεχνολογίας, τα υλικά, η ίδια η επιστημονική γνώση μάς παρέχουν τη δυνατότητα να υπάρξει μια εντελώς διαφορετική διαχείριση των απορριμμάτων. Η μείωση της παραγωγής σκουπιδιών, η επαναχρησιμοποίηση, διαλογή στην πηγή, η ανακύκλωση, η κομποστοποίηση προσφέρουν τη δυνατότητα να υπάρχει, σήμερα κι όχι στο απώτερο μέλλον, ένα σύστημα διαχείρισης των απορριμμάτων με δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα, με δημοκρατικό κοινωνικό σχεδιασμό, που θα εξασφαλίζει την προστασία του περιβάλλοντος, τη μείωση του τέλους για τους πολίτες, την υγεία όλων μας και νέες θέσεις μόνιμης εργασίας -άλλωστε η διαχείριση των σκουπιδιών είναι μόνιμη κι όχι παροδική ανάγκη. Ένα τέτοιο σύστημα έχει μία απαραίτητη προϋπόθεση: να σχεδιάζεται και να χρηματοδοτείται από το δημόσιο, με γνώμονα τις ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας κι όχι το κέρδος του κάθε εργολάβου που ανακατεύεται με τη μπίζνα των σκουπιδιών.

MAHΣ 2019